Deliryum, bilinç seviyesinde değişiklik, dikkat dağınıklığı, algı bozuklukları ve düşünce süreçlerinde karmaşa ile karakterize geçici bir beyin fonksiyon bozukluğudur. Genellikle hızlı bir şekilde gelişir ve tedavi edilmezse ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle yaşlı bireylerde, yoğun bakım hastalarında ve alkol yoksunluğu yaşayan kişilerde sık görülür.
Deliryum belirtileri genellikle ani başlar ve dalgalı bir seyir izleyebilir. Belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
✅ Bilinç ve dikkat kaybı: Kişi çevresine odaklanmakta zorlanır, dikkatini sürdüremez.
✅ Zihinsel karmaşa: Günleri, saatleri, yerleri karıştırabilir.
✅ Algı bozuklukları: Halüsinasyonlar (görsel veya işitsel) ve sanrılar görülebilir.
✅ Hafıza sorunları: Kısa süreli hafıza kaybı ve konuşma bozuklukları yaşanabilir.
✅ Düşünme ve karar vermede zorluk: Basit kararlar almak bile karmaşık hale gelebilir.
✅ Uyku bozuklukları: Uykusuzluk, aşırı uyku hali veya düzensiz uyku döngüleri görülebilir.
✅ Huzursuzluk ve ajitasyon: Kişi agresif, tedirgin veya anksiyöz olabilir.
✅ Zihinsel dalgalanma: Gün içinde belirtiler iyileşebilir veya kötüleşebilir.
Deliryum, genellikle bir hastalık, ilaç etkisi, enfeksiyon veya madde yoksunluğu nedeniyle gelişir. Bu nedenle, tedavi edilmesi gereken bir altta yatan sebep olup olmadığı araştırılmalıdır.
Deliryum Tremens (DT), alkol bağımlılığının aniden kesilmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir yoksunluk sendromudur. Genellikle yoğun alkol tüketimi olan kişilerde ve uzun süreli alkol kullanımını aniden bırakan bireylerde ortaya çıkar. Hayati tehlike taşıyan bir durumdur ve tıbbi müdahale gerektirir.
⚠ Şiddetli bilinç bulanıklığı ve oryantasyon bozukluğu
⚠ Şiddetli titreme (tremor)
⚠ Terleme, hızlı kalp atışı (taşikardi) ve yüksek tansiyon
⚠ Şiddetli halüsinasyonlar (görsel, işitsel veya dokunsal sanrılar)
⚠ Aşırı huzursuzluk ve saldırganlık
⚠ Kasılmalar ve nöbetler (ciddi vakalarda epileptik nöbetler görülebilir)
⚠ Aşırı korku ve paranoya hissi
Deliryum Tremens, genellikle son alkol tüketiminden 48-72 saat sonra ortaya çıkar ve tedavi edilmezse hayati risk oluşturabilir. Bu nedenle, yoğun alkol bağımlılığı olan bireylerin tıbbi gözetim altında alkolü bırakmaları önerilir.
🟢 Deliryum hızlı başlar ve geçici bir durumdur, tedavi ile iyileşebilir. Demans ise kademeli ilerleyen ve kalıcı bir bilişsel bozukluktur.
🟢 Tedavi edilirse birkaç saat ila birkaç gün içinde düzelebilir. Tedavi edilmezse haftalarca sürebilir veya kalıcı bilişsel hasara neden olabilir.
🟢 İlaç yan etkileri, enfeksiyonlar, dehidrasyon, yoğun bakım süreci, alkol ve madde yoksunluğu, metabolik dengesizlikler ve ciddi hastalıklar deliryuma neden olabilir.
🟢 Yaşlı bireylerde, yoğun bakım hastalarında, beyin hasarı olan kişilerde ve madde bağımlılarında deliryum riski daha yüksektir.
🟢 Evet, deliryumun nedeni tespit edilip tedavi edilirse hızlı bir şekilde iyileşme sağlanabilir.
🟢 Sakin bir ortam sağlanmalı, net ve basit cümleler kullanılmalı, hastanın kaygısını artıracak konuşmalardan kaçınılmalıdır.
🟢 Hayır. Deliryum organik bir beyin fonksiyon bozukluğudur ve genellikle tedavi edilebilir. Psikoz ise şizofreni gibi kronik psikiyatrik hastalıklarla ilişkilidir.
🟢 Hemen. Deliryum tıbbi bir acil durumdur ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
🟢 Nörolojik muayene, kan testleri, idrar tahlili, beyin görüntüleme (MR, BT) ve EEG gibi testler kullanılabilir.
🟢 Evet, özellikle tedavi edilmezse hayati risk oluşturabilir.
🟢 Alkol beyinde sinir hücrelerini baskılayan bir etkiye sahiptir. Alkol aniden bırakıldığında beyindeki bu baskı ortadan kalkar ve sinir hücreleri aşırı aktif hale gelir, bu da DT’ye yol açar.
🟢 Yoğun bakım ünitesinde sedatif ilaçlar (benzodiazepinler), sıvı ve elektrolit desteği, vitamin takviyeleri (özellikle B1 vitamini) ile tedavi edilir.
🟢 Hayır. Deliryum yaşayan bireyler bilinç bulanıklığı nedeniyle zarar görebilir veya çevresine zarar verebilir. Sürekli gözetim altında tutulmalıdır.
🟢 Evet, temel neden tedavi edilmezse deliryum tekrar edebilir. Özellikle yaşlı bireylerde risk yüksektir.
🟢 Risk faktörlerini yöneterek deliryum riski azaltılabilir.
Deliryum ve Deliryum Tremens, erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir. Yaşlılar, hastane hastaları ve alkol bağımlıları bu durum açısından yüksek risk grubundadır. Şüpheli belirtiler fark edildiğinde mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır.
SEO: 
